En Çok Merak Edilen Vitamin: D Vitamini
Öncelikle D vitamini nedir ona bakalım
Aslında ismi vitamin ama artık hormon olarak kabul ediliyor
Hormonların ne kadar değerli olduğunu biliriz
Vitaminler de çok değerlidir. Ama hormonlar şampiyonlar ligidir.
Eksik hata kabul etmez
D vitamini %90-95 oranında güneş ışınları ile vücudumuzda sentezlenen, %5-10 oranında da gıdalar ile alınabilen bir vitamindir.
D vitamini için en önemli noktalardan birisi nasıl sentezlendiğidir
Öncelikle derimize gelen UVB güneş ışınları ile kolesterolden yeni bir madde (kolekalsiferol) sentezlenir
Daha sonra bu madde karaciğere gelir ve üzerine ekleme yapılır
Yeni bileşik safra vasıtasıyla bağırsaklara atılır
Bağırsaklara gelen bileşik emilip tekrar kana karışır.
Bu emilim için bağırsaklarda yeteri kadar yağ olması gerekir. Çünkü D vitamini yağ aracılığıyla emilebilir
Daha sonra böbreklere gider ve bir ekleme (kalsitriol) daha yapılır
Böbrekten çıkan formu aktif iş yapabilen D vitamini formudur
👉👉Yani aktif D vitamini oluşabilmesi için uygun güneş ışını, uygun kolesterol, iyi çalışan bağırsaklar, karaciğer, safra, böbrekler gereklidir👈👈
Neden bu kadar D vitamini eksikliği var anladınız sanırım
Son yapılan çalışmalarda tiroid bezinin de D vitamini düzenlenmesinde etkisi olduğu gösterilmiştir
Yani sadece güneşlendim veya ampüllerle D vitamini aldım demek eksikliği tamamlamaya yetmeyebiliyor.
D Vitamininin Görevleri Nelerdir?
Son yıllara kadar D vitaminin tek işi kemik sağlığı olduğu düşünülürdü. Zamanla bu görevi buzdağının görünen kısmı olduğu anlaşıldı
♻♻♻
D vitamini klasik yaklaşımda vücudun Kalsiyum (Ca) dengesini sağlar. Bağırsaklardan kalsiyum emilimini arttırıp, böbreklerden Ca atılımını azaltır. Sonuçta kemiklerin güçlenmesini sağlar
Son yıllarda fark edilen ve D vitaminin değerinin artmasını sağlayan görevleri ise
♻♻♻
-Bağışıklık sisteminin çok önemli bir düzenleyicisidir. Eksikliğinde otoimmün yani bağışıklık sisteminin kendi vücuduna saldırdığı MS gibi hastalıklara ilerleme olduğu gösterilmiştir
-Kalp-damar hastalıklarından koruyucu ve kardiyovasküler sistemi güçlendirici etkileri vardır
-Enfeksiyonlarla (İltihap) savaşta önemli bir destektir
-İnsülin üretimini dengelemektedir
-Kansere karşı koruyucudur
-Üreme sistemine hormonal katkı sağlar
♻♻♻
Evet tüm bunları D vitamini yapıyor. D vitaminine hormon ünvanı verilmesinin nedeni üstlendiği bu görevler
Kronik hastalıklara bütüncül bakış açısında D vitamini doğru değerlendirilmelidir
D vitamini Eksikliğinde Vücutta Neler Görülür?👉Öncelikle kemiklerde ve kaslarda güçsüzlük, yetersiz minerallenme olur
👉Beyin gelişiminde yavaşlama ve psikiyatrik fonksiyonlarda kayıp görülebilir
👉Kan basıncı bozulması sonucu yüksek tansiyon olabilir
👉Hücre bölünmesini düzenlediği için eksikliğinde kanserlere yatkınlık görülebilir
👉Bağışıklık sistemi üzerinde çok önemli işlevi olduğu için bağışıklıkta zayıflama görülür
👉Multipl Skleroz (MS), egzema, Tip 1 diyabet gibi otoimmün hastalıklara yatkınlık olur
👉Tip 2 diyabete gidişi hızlandırabilir
👉Uykusuzluk, kronik yorgunluk görülür
👉Genel vücut ağrısı, kemikler ve eklemlerde ağrı görülür
👉Saç dökülmesi, sürekli üşüme görülebilir
D Vitamini Eksikliğini Nasıl Tamamlayacağız ?
4 tane yolu var
1-)Güneş ile
2-)Gıdalar ile
3-)Takviyeler ile
4-)Kombine şekilde
D vitamini %90-95 deriden sentezlenir. %5-10 gıdalar ile alınır
O zaman öncelikle yapmamız gereken doğal güneş ile eksiği tamamlamalıyız
Eğer mümkün olmazsa takviyeler alabiliriz
Güneşlenme ama hangi zamanda ve nasıl?
Güneşten bize bir çok dalga boyu ile ışınlar gelir. Bunlardan bizim için önemli olan 2 tanesi UltraviyoleA ve UltaviyoleB’dir. UVA kansere neden olurken UVB D vitamini sentezlettirir. O zaman bize gerekli olan UVB’dir
Maalesef UVB ışını biraz kırılgan ve nazlı bazı şartları var, ideal bir D vitamini sentezi için şartlarına bakalım
👉Cam gibi engelleri aşamaz direk ışın ile derimiz engel olmadan temas etmelidir
👉Bulutu da geçemez, bulutsuz zaman tercih edilmelidir
👉Güneş kremi gibi koruyucular sentezi engeller
👉Güneşin dik açı ile geldiği öğlen 12-14 arası zamanlar tercih edilmelidir
👉20-30 dakika durulması yeterlidir. Daha fazla durulması sentezi arttırmaz, aksine azaltır
👉Ne kadar çok vücut alanı güneş ile temas ederse o kadar çok sentez olur. Öyle sadece avuçlar ile olmaz
👉Güneşlenme sonrasında yağ bezlerinden emilim olur. Eğer güneşlenen yerlere 48 saate kadar sıcak su veya sabun olursa sentezlenenler boşa gider. Sıcak su ve kese yapılmamalıdır
D Vitamini Takviyesi Nasıl Kullanılmalıdır?
D vitamininin işlevleri tam anlaşılmadan önce
25(OH)D düzeyi 20 ng/mL’den düşük ise D vitamini eksikliği
21 ile 29 ng/mL arasında ise D vitamini yetersizliği
30 ng/mL’den yüksek ise yeterli düzey olarak düşünülmekteydi
Son zamanlarda yapılan çalışmalarda ise D vitaminin görevlerini tam olarak yerine getirebilmesi için 60 ile 100 ng/ml arasında olması gerektiği görüldü
Ben de hastalarıma bu seviyeyi öneriyorum
D vitaminin kanserden koruyucu, bağışıklık sistemini güçlendirici, kalp-damar sistemini destekleyici, insülin düzenleyici gibi etkileri ❗ 60-100 aralığında ortaya çıkıyor
Peki takviye seçerken neye dikkat edelim?
BHA(E320) katkı maddesi (petrolden üretilen kanserojen bir kimyasal) içermeyen takviye kullanalım
❗(Maalesef en çok reçete edilen devit-3 ve monovit D3 de BHA var)❗
Ayrıca yardımcı madde olarak ayçiçek yağı veya aspir yağı yerine zeytinyağı kullanılan ürünleri tercih edelim
D vitamini takviyeleri koyun yünü yağından üretilmektedir. Helallik yönünden genel kanaat sıkıntı görülmemiştir
Peki nasıl kullanmalıyız?
2 şekilde alınabilir.
Ampul şeklinde haftalık veya aylık
ve Günlük damla olarak
D vitaminin ampul şeklinde haftalık veya aylık alınması D vitaminin birçok etkisinden mahrum kalmaya neden olur.
Ayrıca ampul şeklinde yüksek doz uygulaması başlangıçta D vitamini seviyesini arttırsa da 2-3 hafta içinde eski düşük seviyesine gelir
❗D vitaminin etkilerinden ideal olarak yararlanabilmek için günlük olarak almalıyız
Peki ne kadar kullanmalıyız?
Genelde eksiklik tamamlanması için kg başına ❗100IU-125 IU uygun olur
Kullanılan takviyeye göre bir damlada ne kadar ünite D vitamini olduğu belirtilir. Buna göre doz hesaplaması yapılır
Yüksek doz D vitamini zararlı olabileceği için vitamin düzeyinizi ölçtürmeden kullanmayınız
Son olarak bazı takviyeler K2 vitamini de içermektedir. K2 vitamini, kalsiyumun kemiklerde toplanmasına yardımcı oluyor ve atardamarlar duvarında sertliğe yol açan kalsiyum birikimini engelliyor.
Bu yönüyle birlikte alınması faydalıdır
Ayrıca Magnezyum eksikliğinde de D vitamini işlevini tam olarak yerine getiremez. Magnezyum eksikliği varsa o da giderilmelidir
